Kompansatörler boru hatlarında dört amaca yönelik olarak kullanılmaktadırlar.
·
Genleşme
alıcı olarak
·
Dilatasyon
geçişleri (X;Y) hareketleri
·
Deprem
(X;Y;Z) düzlemindeki hareketler
·
Titreşim
alıcı olarak
Genleşme
Parçaları (Metal Kompansatörler)
Kompansatörlerin genleşme parçası olarak işlevi, boru hatlarının ısıl genleşme sorunlarını çözmektir. Kompansatörlerin yapısını oluşturan ana eleman Paslanmaz Cr-Ni Çelik olan ondülasyon kısmıdır. Boru hattının ısıl genleşmesinden doğacak gerilimler ondülasyon tarafından yutularak kompanze edilir. Kompansatörlerin ondülasyon kısmı hem ısıl genleşmeleri kompanze edebilecek esneklikte hem de basınç – sıcaklık ve akışkan şartlarına karşı yeterli mukavemette dizayn edilmesi gerekmektedir. Ondülasyon malzemesinin et kalınlığı, hatve, yükseklik ve diğer yapısal özellikleri; boru hattının işletme şartlarındaki basınç, sıcaklık, genleşme ve akışkanın özelliklerinin bir bütünü halinde dizayn edilir.
Kompansatör uygulamalarında ondülasyon malzemesi olarak diğerlerine göre üstün vasıflara sahip Ostenitik paslanmaz çelikler kullanılmaktadır. Bu çeliklerin en büyük özellikleri çalıştıkca akma noktasının yükselmesine sebep olan “Cold Working” özelliğidir. Ostenitik paslanmaz çelikler yüksek korozyon mukavemetinin yanında soğuk şekil verme ile kazanılmış yüksek mekanik mukavemet, yüksek elastik limit ve kaynak işlemine uygunluk gibi üstün özelliklere sahiptirler.
Ostenitik paslanmaz çelikler AISI 304, 316, 316L, 321, 310 grubunda yer almaktadır. Kompansatör ondülasyonlarının imalatında tüm genel uygulamalar için AISI 304 kalite malzeme kullanılmaktadır. Deniz suyu hatları, baca gazı boruları gibi korozyon olasılığı yüksek olduğu ortamlarda AISI 316 kalite. Sıcaklığın 450 C üzerinde olduğu boru devrelerinde ise AISI 321 kalite paslanmaz çelik kullanılır.
Kompansatör hesaplarında genel olarak Amerikan EJMA ( Expansion Joints Manufacturers Assoeialion) Standartları esas alınmaktadır.
Kompansatörün yapısını oluşturan diğer elemanlar ise tesisata irtibatını sağlayan bölümlerdir. Flanş veya boğaz kısmı kovan borusu (lineer) koruma borusu gibi parçalar oluşturur.
Boru Hattındakı Harekete Göre Kompansatör Tipleri
Kompansatörlerin genleşme parçası olarak işlevi, boru hatlarının ısıl genleşme sorunlarını çözmektir. Kompansatörlerin yapısını oluşturan ana eleman Paslanmaz Cr-Ni Çelik olan ondülasyon kısmıdır. Boru hattının ısıl genleşmesinden doğacak gerilimler ondülasyon tarafından yutularak kompanze edilir. Kompansatörlerin ondülasyon kısmı hem ısıl genleşmeleri kompanze edebilecek esneklikte hem de basınç – sıcaklık ve akışkan şartlarına karşı yeterli mukavemette dizayn edilmesi gerekmektedir. Ondülasyon malzemesinin et kalınlığı, hatve, yükseklik ve diğer yapısal özellikleri; boru hattının işletme şartlarındaki basınç, sıcaklık, genleşme ve akışkanın özelliklerinin bir bütünü halinde dizayn edilir.
Kompansatör uygulamalarında ondülasyon malzemesi olarak diğerlerine göre üstün vasıflara sahip Ostenitik paslanmaz çelikler kullanılmaktadır. Bu çeliklerin en büyük özellikleri çalıştıkca akma noktasının yükselmesine sebep olan “Cold Working” özelliğidir. Ostenitik paslanmaz çelikler yüksek korozyon mukavemetinin yanında soğuk şekil verme ile kazanılmış yüksek mekanik mukavemet, yüksek elastik limit ve kaynak işlemine uygunluk gibi üstün özelliklere sahiptirler.
Ostenitik paslanmaz çelikler AISI 304, 316, 316L, 321, 310 grubunda yer almaktadır. Kompansatör ondülasyonlarının imalatında tüm genel uygulamalar için AISI 304 kalite malzeme kullanılmaktadır. Deniz suyu hatları, baca gazı boruları gibi korozyon olasılığı yüksek olduğu ortamlarda AISI 316 kalite. Sıcaklığın 450 C üzerinde olduğu boru devrelerinde ise AISI 321 kalite paslanmaz çelik kullanılır.
Kompansatör hesaplarında genel olarak Amerikan EJMA ( Expansion Joints Manufacturers Assoeialion) Standartları esas alınmaktadır.
Kompansatörün yapısını oluşturan diğer elemanlar ise tesisata irtibatını sağlayan bölümlerdir. Flanş veya boğaz kısmı kovan borusu (lineer) koruma borusu gibi parçalar oluşturur.
Boru Hattındakı Harekete Göre Kompansatör Tipleri
·
Eksenel
·
Yanal
·
Açısal
Kompansatör
Uygulamaları
·
Buhar
hatları
·
Sıcak su
hatları
·
Kızgın yağ
hatları
·
Kızgın gaz
hatları
·
Gemi
egzosları
·
Pompa – Fan
titreşimleri
·
Demontaj
uygulamaları
Eksenel
Kompansatörler
Genleşmenin emilmesi için ilk seçenek olan eksenel kompansatörler ek bir tesis alanı gerektirmeksizin sözü edilen sorunu çözerler. Akışkanın akış yönünü değiştirmez.
Önemli özellik eksenel kompansatörün boru sisteminin genleşmesini en az yer kaplayarak karşılayan eleman olmasıdır. Kompansatörlerin yerleştirilmesi sırasında boru güzergahının değiştirilmesi gerekmediğinden basınç kaybı asgariye indirilir. Ayrıca eksenel kompansatörlerin içine yerleştirilebilecek laynerler bu kaybı daha da alt düzeye indirir. (türbülansı önler)
Genleşmenin emilmesi için ilk seçenek olan eksenel kompansatörler ek bir tesis alanı gerektirmeksizin sözü edilen sorunu çözerler. Akışkanın akış yönünü değiştirmez.
Önemli özellik eksenel kompansatörün boru sisteminin genleşmesini en az yer kaplayarak karşılayan eleman olmasıdır. Kompansatörlerin yerleştirilmesi sırasında boru güzergahının değiştirilmesi gerekmediğinden basınç kaybı asgariye indirilir. Ayrıca eksenel kompansatörlerin içine yerleştirilebilecek laynerler bu kaybı daha da alt düzeye indirir. (türbülansı önler)
·
Dekoratif
tip tesisat kompansatörü ( İç dişli veya Kaynak boyunlu St 37 karbon çeliği)
FLEX U & V Flex Hortum Bağlantıları, yangın hatları için bina
dilatasyon geçiş noktalarında çökme ve yer değiştirmeleri karşılamak için
kullanılan; eğilebilir ve bükülebilir yapıya sahip, dayanıklı hortumlardır. U
& V flex hortumlar, rijit bağlantılarda görülebilecek kırılma ve çatlama
gibi sorunları ortadan kaldırır; pratik, emniyetli ve kolay montaj imkanı sunar.
Bağlantı : Flanşlı, Kaynak boyunlu, Yivli bağlantı veya dişi bağlantı
-Yangın hatlarındaki dilatasyon geçiş noktaları
Eksenel Kompansatörlerin Tipleri
Bağlantı : Flanşlı, Kaynak boyunlu, Yivli bağlantı veya dişi bağlantı
-Yangın hatlarındaki dilatasyon geçiş noktaları
Eksenel Kompansatörlerin Tipleri
·
Kaynak
boyunlu metal kompansatör (boyunlar St 37 veya Cr-Ni )
·
Sabit
flanşlı metal kompansatörler (TSE ;DIN ; ASME standartlarına göre Karbon çeliği
veya Cr-Ni )
·
Döner
flanşlı metal kompansatörler (TSE;DIN ; ASME standartlarına göre Karbon çeliği
veya Cr-Ni )
·
Dıştan
basınçlı metal kompansatör ( Kaynak boyunlu St 37 veya Cr-Ni . Flanşlı TSE
DIN;ASME standartlarında karbon çeliği veya Cr-Ni )
·
Dekoratif
tip tesisat kompansatörü ( İç dişli veya Kaynak boyunlu St 37 karbon çeliği)
